داستان تکراری تحویل اس300/سامانه دفاعی ایران قویتر می شود

نشریه هیل The Hill در پی اعلام تحویل سامانه دفاع موشکی S300‌ به ایران از سوی روسیه در گزارشی به قلم پاتریک مگاهان و بهنام طالب لو به مسئله تحویل این سامانه دفاعی به ایران و پیامدهای آن پرداخت. این گزارش مغرضانه ایران را متهم به ایجاد مزاحمت در خلیج فارس  و تنگه هرمز می‌کند.

در این گزارش آمده است: جمهوری اسلامی ایران پیوسته در تنگه هرمز و خلیج فارس شیطنت‌ها و مزاحمت‌هایی داشته است. اکنون، با خرید سامانه دفاعی S300 (سطح به هوا) این مزاحمت را علاوه بر منطقه دریایی در منطقه هوایی هم خواهد داشت. علیرغم گفته لاوروف –وزیر خارجه روسی- مبنی بر صرفا دفاعی بودن این سامانه، تهران از ظرفیت‌های آن استفاده خواهد کرد. لذا، آمریکا باید برای جلوگیری از تغییر موازنه قدرت در خلیج فارس، از فروش این سامانه به ایران جلوگیری نماید.

این گزارش می افزاید: تا به امروز، ایران این سامانه که توافق تحویل آن در سال 2007 صورت گرفت را به دست نیاورده است. در سال 2010 نیز شورای امنیت سازمان ملل طبق قطعنامه 1929 مانع از تحویل اس 300 به ایران شد. با آنکه "قانون ثبت سلاح‌های متعارف سازمان ملل" اجازه تحویل این سامانه از سوی روسیه به ایران را می‌دهد، اما این کشور -تحت فشار اسراییل و غرب- تحویل آن را به تعویق انداخته است. پس از اینکه خبر از توافق هسته‌ای گسترده به گوش رسید، روسیه تحریم خودخواسته در رابطه با اس 300 را از ایران برداشت و اعلام آمادگی جهت تحویل کرد. گزارش‌های اخیر حاکی از تقویت کردن ایران با سری موشک‌های جدید و تمدید تاریخ تحویل است.

اما باید اشاره کرد که S300 مدل‌های مختلف دارد. S-300PMU1 همان مدلی است که در سال 2007 توافق بر سر تحویل آن شکل گرفت که تقریبا 2 دهه پیش با برد بالای 90 مایل جهت مورد هدف قرار دادن هواپیماها و موشک‌های کروز ساخته و توسعه داده شد. در سال 2013 بود که روسیه مدل S-300VM را جهت جلوگیری از شکایت ایران مبنی بر تاخیر در تحویل، به این کشور پیشنهاد داد. این پیشنهاد جایگزین اما دارای قدرت بسیار بیشتری بود. VM توانایی این را دارد که تا شعاع 25 مایلی مانع از نفوذ موشک‌های بالستیک شود و تا شعاع 12 مایلی هواپیماها را مورد شلیک قرار دهد. سامانه‌های S300‌ علاوه بر مجهز بودن به موشک، قادر هستند که تا 200 هدف را در شعاع 150 مایلی مورد هدف قرار دهند. 

S-300PMU1

S-300VM

این دو کارشناس نشریه هیل می‌افزایند که اگر آتشبار اس 300 در سواحل جنوبی ایران مستقر شود، جمهوری اسلامی ایران می تواند با سرعت بسیار بالا هواپیماهای آمریکایی و متحدان واشنگتن را که از پایگاه های محلی به پرواز در می‌آیند رهگیری کند. به زعم آنها، این سامانه نه تنها موجب ایجاد خطر پیش از رسیدن به سواحل ایران برای پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگی که در فاصله خیلی زیاد در پروازند خواهد شد، بلکه باعث می شود توانمندی های دفاعی پای را از حریم هوایی این کشور بیرون بگذارد و به این ترتیب ممکن است هواپیماهای غیر متخاصم که در حریم هوایی کشورهای همسایه ایران در پروازند، نیز با مزاحمت روبرو شوند. 

از نظر کارشناسان مذکور، اولویت آمریکا باید ایجاد فشار دیپلماتیک بر روسیه جهت لغو تحویل این سامانه به ایران باشد. در همین حال، آمریکا باید به حمایت خود از توسعه تکنولوژی‌ها و تاکتیک‌های مختل‌کننده، فریب‌دهنده، و نابودکننده سیستم‌های پیچیده دفاع هوایی ادامه دهد. 

گزارش هیل می افزاید: از آنجایی که S300 برای فعالیت نیاز به عناصر مختلف - مانند رادار کاوش، رادار هدف، تجهیزات فرمان، و موشک انداز- دارد، لذا برای نابودی آن، نیاز به تخریب کامل‌اش نیست. فروش هواپیماها و تجهیزات فوق‌الذکر به متحدین منطقه‌ای آمریکا نیز می‌تواند روش مناسب دیگری باشد. 

S300‌ می‌تواند گام رو به جلو برای موشک‌های سطح به هوای تولید داخل و خارج که ایران در اختیار دارد باشد. مثلا موشک‌های S200 ایران قادر خواهند بود که اهداف را با بردهای بالاتر نسبت به برخی مدل‌های S300‌ یافته و نابود سازند اما قابل جابجایی نبوده و به راحتی یافته و نابود می‌شوند. از موشک‌های دارای برد کوتاه و متوسط ایران هم می‌توان به موشک‌های 40 ساله British Rapier، موشک‌های HQ2‌ و HQ7 چین، و مدل داخلی موشک‌های Hawk آمریکا اشاره کرد. 

ایران دارای یک مدل جایگزین به نام باور 373 برای S300 است.در حال حاضر، پیشرفته‌ترین سامانه دفاعی ایران TOR-M1 ساخت روسیه است که در مقابل موشک‌های بسیار دقیق کروز، خیلی خوب عمل می‌کند. ردیابی و تخریب این سامانه که قابل حرکت هم هست، همچون S300 بسیار سخت است.

TOR-M1

سامانه‌های موشکی S300 به ایران این امکان را خواهد داد که یک حلقه دفاعی محکم در اطراف مراکز هسته‌ای و تاسیسات نظامی خود ایجاد کند. به این ترتیب، بر اساس یک سناریو فرضی می‌توان گفت که سامانه S300‌ نقشی بسیار کلیدی در عقب راندن هواپیماهای پشتیبانی دشمن در حمله سیستم‌های دارای برد کوتاه و متوسط شامل جنگنده‌های متعارف و موشک‌های کروز خواهد داشت. این بدان معناست که هواپیماهای سوخت‌رسان، تولیدکننده پارازیت، شناسایی و جاسوسی امریکا و متحدان‌اش برای ورود به حریم ایران به شدت با مشکل روبرو خواهند شد. 

این گزارش مغرضانه در پایان نتیجه می‌گیرد:جدی‌ترین تهدید S300 این است که ایران با به دست آوردن آن مزاحمت‌های هوایی از نوع دریایی‌اش که در خلیج فارس به وجود آورده است را ایجاد کند.